Tilga ehtirom va e'tibor dunyoda inson bolasi muhtaramligining e'tirofidir. Bejiz emaski, xalqimiz tilga, xususan o`zining ona tiliga muntazam muhabbat bilan qaragan, uni e'zozlab ardoqlagan, o`zbek tilining mukammalligi  va betakror  ohanglaridan faxru iftixor qilgan.1989 yil 21 oktabrda  Davlat tili haqidagi qonun qabul qilindi. Bu voqea millatimiz taqdirida tarihiy voqea, istiqlol yo`lidagi dastlabki va muhim qadam bo`ldi. Shundan buyon har yili xalqimiz bu kunni tabarruk ayyom sifatida keng nishonlab kelmoqda.  Davlat tili haqidagi qonun mamlakatimizda o`zbek tilining davlat tili maqomiga ega ekanligini belgilash bilan birga, boshqa tillarning kamsitilmasligini ham e'tiborga oladi. Albatta, biz bu kunga osonlikcha yetib kelmadik. Davlat tili haqidagi qonun muhokamaga qo`yilgan chog`da ziyolilar, jumladan siyosatshunoslar orasida ham turli fikrlarni dastak qilib chiqqanlar bo`ldi.

• til

Биз биламизки, тафаккур миянинг бир нуқтасидаги фаолияти натижаси эмас, балки мия пўстлоғининг бир қанча нуқталари фаолияти ассоциацияси натижасидир. Бинобарин, тафаккурда, яъни фикр юритишда қатор ақлий жараёнлар – анализ, синтез таққослаш, абстракция, умумлаштириш ва бошқа жараёнлар фаол иштирок этади. Шундан кейин биз улар натижалари асосида ҳукм, хулоса чиқарамиз, бир тўхтамга келамиз.

• китоб сеҳри

28-29 март кунлари пойтахтимиздаги Халқ таълими вазирлиги тасарруфидаги Мультимедиа умумтаълим дастурларини ривожлантириш марказида  “Инглиз тилини ўрганишда замонавий АКТдан фойдаланиш” лойиҳасининг иккинчи босқичи бўлиб ўтди.Тадбир ZiyoNET Ресурс марказининг Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги  бўлими, Британия Кенгашининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ҳамда Халқ таълими вазирлиги “Таълим-тарбия жараёнига ахборот коммуникация технологияларини жорий этиш” бўлими ҳамкорлигида ўтказилди.

Унда сўз олганлар, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 10 декабрдаги “Чет тилларни ўрганиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги  қарори ижроси ҳамда таълим муассасаларида олиб борилаётган ишлар, ахборот-коммуникация технологияларидан самарали фойдаланиш, дарс жараёнларида қўллаш шу билан бир қаторда, хорижий мутахассислар тажрибасини ўрганиш, таҳлил қилиш ҳамда таълим жараёнида қўллаш, маънавий етук ва ҳар томонлама баркамол авлодни камол топтиришда энг аввало педагог-кадрларни малакасини ошириш энг муҳим вазифалардан бири эканлиги таъкидлаб ўтилди.

• Тадбир

“Muloyimlik” bu qanday xislat? Ushbu xislatning muhimligini va ijobiyligini barcha birdek tan oladilar.Aksariyat ota-onalari o'zlarining hali kichkinagina chaqaloqlarini 3-4 yoshlik bo'lganda, aqlli, idrokli va xushmuomala ko'rinishda tasavvur etadilar. Ota-onalar ushbu tushuncha ostida qanday ma'noni tushunadilar? Barcha ota-onalar muloyimlik va xushmuomalalik kabi tushunchalari borasida turlicha fikr bildiradilar.Ayrimlari bolaga eslatmasdan oldin, farzandning o'zi, mustaqil anglagan holda «Assalomu alaykum», «Xayr», «Rahmat», «Iltimos» kabi sehrli so'zlardan foydalanishlarini istaydilar.

• этика

Инсон — ақлли хилқат, шунинг учун у кўп хислат, фазилатлар соҳибидир.Унинг энг гўзал ва диққат талаб хусусиятлари, биринчи галда, одамлар билан муомала муносабатларида намоён бўлади.

Донишмандларнинг “Юзига боқма, сўзига боқ“,- деган ҳикматлари айни ҳақиқатдир. Агар инсон покиза, ҳасаддан йироқ, одамларга қайишадиган, доимо уларнинг оғирини енгил қилишга тайёр турадиган, меҳру-шафқатли бўлса, унинг ташқи жозибаси диққат-талаб бўлмасада, кишилар кўзига гўзал ва ёқимтой бўлиб кўринади. Борди-ю, ташқи тузилиши хушбичим, қиёфаси кўркам, ҳусну жамолда ягона бўлса-ю, лекин табиатан захар–заққум, қўполсўз, дилозор, худбин, ўзига бино қўйган, такаббур бўлса, ундай одам эл кўзига илондай совуқ, хунук, ёқимсиз бўлиб кўриниши табиий. Ҳусайн Воиз Кошифий айтади:

• маданият

Андижон вилояти Марҳамат туманида таълим муассасаларида чет тилларни ўқитиш, умумтаълим мактаблари битирувчиларини таълимнинг кейинги босқичига жалб этиш масалаларига бағишланган илмий-амалий семинар бўлиб ўтди.

Вилоят халқ таълими бошқармаси ташаббуси билан ўтказилган мазкур тадбирда туман ва шаҳар халқ таълими муассасалари фаолиятини методик таъминлаш ва ташкил этиш бўлимлари мудирлари, умумтаълим мактаблари директорлари, чет тили ўқитувчилари ҳамда оммавий ахборот воситалари ходимлари иштирок этди.

• чет тили

Жамият тараққиётининг жадал суръатларда ривожланиши глобаллаштириш ва ахборотлаштириш асрини шакллантирмоқда. Ҳаётнинг барча соҳаларини информацион технологиялар, ахборот тизимлари, телекоммуникациялар шитоб билан забт этаётган бир пайтда, Ўзбекистон жаҳон ҳамжамиятига фаол кириб бормоқда. Хорижий мамлакатлар билан халқаро алоқалар мустаҳкамланиб, давлат, иқтисод, маданият ва маънавият, ҳуқуқ, саноат, молия, банк, қишлоқ хўжалиги, тиббиёт, таълим ва бошқа бир қатор соҳаларда шартномавий ва дипломатик амалиётнинг кенгайиши ёшларда ахборот маданиятини шакллантиришни талаб этади. Зеро, ахборотлаштирилган жамиятни яратишда ахборот маданияти муҳим аҳамиятга эга бўлган компонентлардан ҳисобланади.

• Ёшлар ахлоқи

Мамлакатимиз мустақилликка эришган йилларнинг дастлабки даврлариданоқ таълим-тарбия соҳасини тубдан ислоҳ қилишга ва бу борада илғор давлатларнинг таълим тизимидаги тажрибаларини кенг оммалаштириш ва такомиллаштиришга асосий эътибор қаратди. Бугунги кунда  мамлакатимиз Президенти ва Ҳукумати томонидан мактаб таълим тизимини ривожлантиришга оид қатор фармон ва қарорларнинг қабул қилиниши тизимда бўлаётган ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва соҳага оид илғор тажрибаларни кенг  кўламли пухта амалга оширишга замин яратди.

• Мактаб таълими

Мамлакатимизда ёш авлодга бўлган эътибор мустақилликнинг илк кунларидан бошлаб давлат сиёсатининг муҳим устивор йўналишларидан бири бўлди. Бунинг сабаби, буюк келажакка бўлган ишонч, кучли фуқаролик жамиятини қуриш, аҳолининг ҳуқуқий онгини ошириш айнан ёш авлод тарбияси, уларнинг қай даражада мукаммал таълим олишларига боғлиқдир.

• Имкониятлар

Ўзбекистонда кураш нафақат миллий, балки умуминсоний спорт тури сифатида таркиб топди. Президентимиз И.А. Каримовнинг мазкур спорт турига алоҳида эътибор бераётгани ва профессионал курашчи-спортчиларни вояга етказишда ташаббускор бўлаётгани бежиз эмас. Юртимиз кураш Ватани сифатида ушбу масалаларда етакчи бўлиши керак. Хозирги кунда профессионал курашчиларни тайёрлаш иши илмий- назарий ва амалий жиҳатдан асосланган. Бу борада ўзига хос тадқиқотлар яратилмоқда. Профессионал курашчилар тайёрлашнинг мақбул технологияларини яратиш, курашчиларнинг тезкор куч сифатларини ривожлантиришга қаратилган айланма машқлардан фойдаланиш муҳим аҳамият касб этади. Шу йўналишда олиб борилган тажрибада айланма машқларни танлашда курашчи техник ва тезкор куч тайёргарлигининг ривожланишини таъминловчи таъсир механизмларини ҳисобга олиш принципига асосланилди.

• Кураш

Бугунги кунда мамлакатимизда истиқомат қилаётган турли миллат вакилларига умуминсоний қадриятлар билан бир қаторда, миллий маънавий қадриятларимизни ҳам сингдириб бориш уларда ватанпарварлик,  Ватанга садоқат туйғуларини шакллантиришга ёрдам беради. Халқимизнинг урф-одатлари, анъаналари, маънавий қадриятлари, миллий реалиялари ҳақида маълумот бериш, ўзбекона муомала одоби қоидаларини сингдириш, миллий маънавий қадриятларни умуминсоний қадриятлар билан уйғунлаштиришда, айниқса, ўзбек тили таълимининг ўрни ва аҳамияти ниҳоятда катта.

• этика

Мустақиллик йилларида жамиятимизда юз бераётган ўзгаришлар, фан ва таълим тизимининг ривожланиши аждодлар меросига нисбатан янгича, ҳаққоний қарашни тақозо қилмоқда. Шу нуқтаи назардан келиб чиққан ҳолда, Абу Ҳомид Ғаззолий ва унинг таълимотидаги илғор педагогик ғояларни ажратиш ва ёшларга ўргатиш орқали уларни маънавий-ахлоқий тарбиялаш лозим. Ғаззолий таълимотида ифодаланган ёш авлодни баркамол шахс қилиб тарбиялаш, жамият тараққиёти учун фидокорлик кўрсатиш, юрт тинчлиги йўлида хизмат қилиш каби тарбиявий ғоялар алоҳида дидактик аҳамиятда эга.

• Адабиёт ва тарих

Мамлакатимизда ўзбек тилига давлат тили мақоми берилиши, лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбосининг жорий этилиши, она тили ва чет тилларни ўргатиш ҳамда ўрганиш давлат сиёсати даражаси устувор масалага кўтарилиши ушбу соҳада кенг кўламли ишларнинг олиб борилишига сабаб бўлмоқда.

Юртимиз дунёга машҳур буюк олимлар ватанидир, уларнинг бу даражага эришишлари учун хорижий тилларни эгаллаганликлари ҳам сабаб бўлгани сир эмас, масалан, Абу Райҳон Беруний (973-1048)   150 та тилни билиш билан бирга 20 та истеъмолдан чиққан, яъни “ўлик” ҳисобланган тиллардан ҳам фойдаланган.  Абу Наср Форобий (873 — 930) 100 дан ортиқ тилларни мукаммал билган ва 10 га яқин “ўлик” тилни тўлиқ ўзлаштира олган. Қомусий аллома Абу Али ибн Сино (1037- 980) араб, форс, турк, лотин ва сўғд тилларининг  билимдони ҳамда ажойиб тилшунос ҳам бўлган. Буюк соҳибқирон Амир Темур (1336-1405) она-тили туркий  тилдан ташқари форс-тожик ва мўғул тилини ҳам билган.

• тиллар

Огоҳлик ва фидойилик маданияти-бу ҳар бир кишининг бурчи бўлиб, ўз навбатида, кишиларнинг бир-бирига ва бўлган муносабатлари ҳамда ички кечинмаларида намоён бўлади.

Шу нуқтаи назардан қараганда, ўқувчиларда огоҳлик ва фидойилик маданиятини шакллантириш жараёнининг руҳий асосларини педагогик асосларга боғлиқ ҳолда ўрганишга эътибор бериш лозим.

• педагогика

Ҳозирги кунда Internet дан, яъни ахборот тармоғидан фойдаланиш оммавий  тус олган бўлиб, глобал ахборот тизимларидан кенг фойдаланиш айниқса муҳим аҳамиятга эга. Internet (Interational Network- халқаро компьютер тармоғи)-бутун дунё  қамраб олган глобал компьютер тармоғидир. Internet дунёнинг 150 дан ортиқ мамлакатларида 100 миллионлаб абонентларга эга. Ҳар ойда бу тармоғ миқдори 7-10% ортиб бормоқда.

Дарҳақиқат, кундалик турмушимизда билишимиз зарур бўлган ахборотларни кўплиги, уларни топиш, олиш ва фойдаланишни режалаштиришни талаб қилади. Яъни, қандай турдаги ахборотларни газета, журнал, телевидение ёки радиодан ва қандай ахборотларни бошқа манбалардан, масалан, Internet ёки E-mail дан олишимиз мумкинлигини белгилаб олишимиз керак.

Деярли ҳар дақиқа сайёрамизнинг  турли бурчакларида ўзгаришлар  янгиланишлар ва кутилмаган воқеа-ҳодисалар содир бўлмоқда. Ҳар бир кунимиз кучли ахборот оқими остида кечмоқда. Ахборот оқими бизни уйда ишхона ва таьтилда таьқиб этади.  Инсон ахборот таьсиридан холи нормал фаолият юрита олмайди. Ҳаётни англаш уни ўрганиш ахборотларни ўзлаштириш орқали кечади. Инсоннинг билимлилик даражаси ҳам маьлум давр ичида шахс томонидан ўзлаштирилган ахборотларнинг кўп ёки озлиги, сифати, мазмундорлиги  билан белгиланади.

• Интернет тармоғи

Мустақилликнинг илк кунларидан бошлаб Юртбошимиз томонидан таклиф этилган ҳамда “Таълим тўғрисида” ги Қонун ва “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” да ўз аксини топган ҳар томонлама соғлом ва баркамол авлодни тарбиялашга асос бўлган кадрлар тайёрлаш миллий модел изчиллик билан амалга ошириб келинмоқда.

Мазкур қонун ҳужжатларида аввало инсон манфаатлари устуворлиги, унинг замон талабларига мос ҳолда ортиб борадиган эҳтиёж ва қизиқишлари, имкониятларини тўлиқ юзага чиқариш, амалга ошириши учун барча шарт-шароитларни яратиш белгилаб қўйилган. Шу йўналишда амалга оширилаётган ишларнинг мантиқий давоми сифатида Президентимизнинг  2012 йил 10 декабрдаги “Чет тилларни ўрганиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” ги қарори қабул қилинди. Мазкур қарордан кўзланган асосий мақсад замонавий педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда ўқитишнинг илғор услубларини жорий этиш йўли билан, ўсиб келаётган ёш авлодни чет тилларга ўқитиш, шу тилларда эркин сўзлаша оладиган мутахассисларни тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш ҳамда бунинг негизида, уларнинг жаҳон цивилизацияси ютуқлари, дунё ахборот ресурсларидан кенг кўламда фойдаланишлари, халқаро ҳамкорлик ва мулоқотни ривожлантиришлари учун шарт-шароит ва имкониятлар яратишдан иборат.

• чет тиллар

Dunyoning ko`pgina mamlakatlarida 2-aprel sanasi «Xalqaro bolalar kitoblari kuni» sifatida nishonlanadi. Xo`sh bunga sabab nima deyishingiz mumkin.

Bu sananing ham o`ziga xos tarixi bor, albatta. 1967 yilda Xalqaro bolalar kitoblari kengashi — International Board on Books for Young People (IBBY) tomonidan 2- aprel sanasini xalqaro bolalar kitoblari kuni (International Children's Book Day) deb nishonlash to`g`risida qaror qabul qilingan. Bu sana o`z-o`zidan tanlangan emas. Hamma gap shundaki, ushbu sanada jahon, shuningdek o`zbek bolalarining sevimli ertakchisi Gans Xristian Andersen dunyoga kelgan.

Hozir kunda sanoqli soniyalarda turli axborot vositalari xususan internet tarmog`i orqali turfa xil xabarlar olish mumkin. Ammo, kitob mutolaasi bilan ham shug`ullanish juda zarur hisoblanadi.  Kitobxonlik kishidan muayyan ko`nikmalardan tashqari zehnlilikni ham talab qiladi. Shunday ekan, kitob o`qish kishi ongi va fikrlash qobiliyatini o`stiradi.

• kitoblar

 O'spirinlik — nozik davr. Ayni shu damlarda birdan ulg'ayib qolayotgan o'g'il-qizlar o'tish davrida o'z organizmida sodir bo'layotgan o'zgarishlar oldida biroz shoshib qolishadi. Shunda ularga kattalar yordami zarur. Ayniqsa, ota-ona bu borada farzandining eng yaqin sirdosh do'stiga aylanishi zarur.

U bilan ochiqchasiga suhbatlashib, ko'ngliga yo'l topishning iloji bo'lmasa ota-ona o'smir o'g'il-qiziga o'spirinlik davri xususida tibbiy qo`llanmalar tavsiya etgani ma'qul. Maktabda esa psixolog yoki sinf rahbari (o'qituvchilar) o'z jinsi vakillari bilan alohida-alohida suhbat qurishi shart. O'tish davrida o'smir yigit-qizlar o'z organizmida kechayotgan jarayonlar xususida ishongan va o'ziga yaqin olgan kattalardan kerakli yordam va ma'lumotni olmasalar ularga ko'chadagi begonalar yordam qo'lini cho'zadi. Ammo bu «beg'araz yordamchilar» ba'zan o'smirlarni tezroq kattalar olamiga oshno etish uchun sigaretalar, ba'zan undan ham battari nasha kabi miyani zaharlovchi, xumor qiluvchi vositalardan foydalanishlari mumkin.

• chekish sog'liqqa zarar

                                                      Inson Oy yuzasini sinchiklab tadqiq qilgach, u haqda ko’pgina qiziq narsalarni bilib oldi.Ammo Oyda hayot yo’qligini u yerga qadami  yetmasdan oldin ham bilar edi.

Oyda atmosfera yo’q. Munajjimlar buni Oyda Quyoshning botish payti yoki kechqurungi va tongi g’ira-shira payt bo’lmasligiga qarab aniqlashgan. Yerga tun asta-sekin cho’ka boradi, chunki havo Quyosh botgandan keyin ham uning nurlarini aks ettirib turadi. Oyda esa butunlay boshqa manzarani ko’rish mumkin: bir pasda qorong’ilik tushadi. Atmosfera yo’qligi sababli Oyga Quyoshning barcha nurlari to’g’ridan-to’g’ri tushaveradi. Quyosh Uzidan issiqlik, yorug’lik va radioto’lqinlar chiqaradi. Yerdagi hayot shu issiqlik va yorug’likka bog’liqdir. Quyosh o’zidan yana zararli radiatsiya ham tarqatadi.

• блоглар

Маълумки, бугунги кунда солиқ саводхонлиги ва қонунчилиги бўйича фуқароларда ёшликдан кўникма ҳосил қилиб бориш солиқ тарғиботидаги энг мақбул усулдир. Шуни инобатга олган ҳолда, Республика Давлат солиқ қўмитаси олий ва ўрта махсус касб-ҳунар, Халқ таълими вазирликлари билан ҳамкорликда мактабларда, касб-ҳунар таълими коллежлари ҳамда олий таълим муассасаларининг ноиқтисодий йўналишларида солиқ саводхонлиги бўйича махсус ўқув режалари ишлаб чиқилди.

Ушбу режага мувофиқ 1-синфдан 9-синфгача бўлган мактаб ўқувчилари учун лотин алифбосида ўқув дарсликлари яратилди ва 2008-2009 ўқув йили режасига киритилди. Ушбу китоблар 1-4 синф ўқувчилари учун “Иқтисод ва солиқ алифбоси”, 5-7-синфларга “Иқтисод ва солиқ сабоқлари”, 8-9 синф ўқувчилари учун эса “Солиққа тортиш асослари” номлари остида чиқарилган.

• Солиқ